Zatürre ya da tıbbi adıyla pnömoni bakteri, virüs ve nadiren parazitlerin neden olduğu akciğer enfeksiyonu olarak tanımlanır. Akciğerde meydana gelen bu enfeksiyon, alveol adı verilen havayla dolu küçük akciğer keseciklerine iltihap hücrelerinin birikmesine ve yine bu alana kan damarlarından gelen serumun dolması şeklinde ortaya çıkan, daha çok küçük çocuklarda, ileri yaştakilerde ve kronik bir hastalığı bulunan kişilerde daha ağır seyreden ve bazen ölümle sonuçlanabilen ateşli bir hastalıktır. İçleri serum sıvısı ve iltihap hücreleri ile dolan, yani hava içeriğini kaybeden alveoller solunum işlevlerini yerine getiremezler.
Zatürre Belirtileri Nelerdir?
- Titreme, iştah azalması,
- Sarı veya yeşil renkte balgam çıkartmak,
- Pas renginde olan koyu kırmızımsı kıvamlı balgam,
- Göğüs ağrısı, boğaz ağrısı, kemik ağrısı,
- Kuru ve hırıltılı öksürük,
- Soluk alındığı zaman sırta çivi batırılıyormuşçasına duyulan ağrı hissi,
- Şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, bayılacak gibi olma,
- Şiddetli bir titremenin ardından ateş yükselmesi,
- Şuur kaybı, dalgınlık, algılama bozuklukları,
- Yorgunluk, halsizlik,
- Önde meme bölgesi ve arkada ise kürek kemiğinin ucunda duyulan ağrı.
Zatürrenin Nedenleri ve Türleri
İltihaplanmaya virüs, bakteri veya mantar gibi mikroorganizmalar neden olur. Zatürreye yol açan otuzun üzerinde mikroorganizma bilinmektedir. Hastalığı oluşturan etkenler üç grupta toplanabilir: Canlı hastalık etkenleri, fiziksel etkenler, kimyasal etkenler. Canlı etkenler arasında virüsler, parazitler, mantarlar vb; fiziksel etmenler arasında tozlar, yabancı cisimler, zararlı ışınlar vb; kimyasal etkenler arasında ise lipidler, klor, azotoksit buharı ve üremi sırasında ortaya çıkan bazı zehirli maddeler gösterilebilir.
Zatürreede akciğer dokusunun iltihaplanması başlıca iki yerde görülür. İltihap olayı ve iltihaba katılan öğeler ya alveollerin (hava kesecikleri) içini dolduracak biçimde ya da alveol duvarlarını ve bronş duvarlarını istila edecek biçimde gelişir. Birincisine alveoler tipi zatürree, ikincisine de interstisiel tip zatürre adı verilir. Bakterilerin etkisiyle oluşan zatürre genellikle laveoler tipte, virüslerin etkisiyle oluşan zatürre ise interstisiel tiptedir.
Zatürre Tedavisi Nasıl Yapılıyor?
Hekim, hastasına zatürre tanısı koyduğunda öncelikle tedavinin hastanede yatarak mı, yoksa ev ortamında mı olacağına karar veriyor. Bu kararda hastalığın ağırlık derecesi, fizik muayene bulguları, röntgendeki yaygınlık derecesi, altta yatan başka bir hastalığın olup olmaması ve hastanın yaşı gibi kriterler göz önüne alınıyor. Hastaneye yatırılan hastalarda damardan antibiyotik tedavisi uygulanıyor. Bu arada sıvı takviyesi, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar ve balgam söktürücü ilaçlar veriliyor. Erişkinlerde ateş devam edebiliyor ve genellikle hastalar ateşten dolayı çok endişeleniyorlar.
Zatürreden Nasıl Korunabilirsiniz?
Genel olarak beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek, sigara ve alkolden uzak durmak, spor yapmak, eğer varsa altta yatan kronik hastalıkları stabil düzeyde tutmak başlıca korunma tedbirleridir.