Son yıllarda adını sıklıkla duymamızla beraber öksürük otu kullanımı çok çok eski tarihlere kadar dayanır. Antik çağda şifa amaçlı kullanılmış bitki türleri arasında önemli bir yer tutar. Anadolu’da hüküm süren Hititler başta olmak üzere, Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarınca öksürüğü geçirmek için başvurulan en popüler şifalı bitkilerden biri olmuştur. Bazı kültürlerde bitkinin sapları yemek olarak da tüketilmektedir.
Öksürükotu, Latincede öksürük önleyici anlamına gelen “Tussilago farfara” ismiyle adlandırılan bir papatyagiller familyasındandır. Adından da anlaşılacağı üzere öksürüğü önlediğinden halk arasında bu ismi almıştır. Bazı yörelerde farfara otu, kavalak, sulandıkotu ve devetabanı olarak da bilinir. Çiçeklerini yapraklarından önce açan nadir bitkilerden biridir. Bilinen en belirgin özelliği çiçeklerini yapraklarından önce açmasıdır. Çok yıllık dayanıklı otsu bitkidir. 10-30 cm. boylanabilen öksürük otunun küçük çiçekleri, uzun sap üzerinde tek tek sarı renkli olarak açarlar. Yeşil renkli yapraklarının kenarları dişli ve altları gri renktedir. Beyaz renkli uzun ve sık tüylerle kaplanmıştır. Bitki, döktüğü küçük tohumlarla çoğalır, iyice yayılıp bulunduğu toprağı sarabilir.
Öksürük otunun anavatanı Avrupa ve Asya’nın muhtelif yerleridir. Ülkemizde Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde doğal koşullarda yetişir. Bitki çoğunlukla yol kenarlarını ve sahil kenarlarını sever. İstilacıdır. Bulunduğu toprakta hızla yayılım gösterir. Hemen hemen kokusuz ve acımtırak lezzettedir. İlkbaharda bal arılarının ilk gıdasıdır.
Musilaj (asidik polisakkaritler), taninler, pirolizidin alkoloidleri (çok az miktarda ve sadece bazı varyasyonlarında), steroidler (beta sitosterol, kampasterol), triterpenler (alfa ve beta amirin) ve flavonoidler başta olmak üzere birçok bileşen içermektedir.
Öksürük Otu ve Öksürük Otunun Faydaları
Öksürük Otu’nun Faydaları Nelerdir?
- Balgam söktürücü ve dağıtıcı özelliği ile nezle, bronşit, bronşite bağlı astım, zatürre ve başlangıç aşamasındaki akciğer tüberkülozunda kullanılabilir.
- Ses kısıklığı ve uzun süreli öksürüklerde bal eklenmiş öksürük otu içmek fayda sağlar.
- Mayıs ayında üstü yeşil altı gümüş olan yaprakları C vitamini içerdiğinden salata ya da çorbalarda maydanoz gibi kullanılabilir.
- Yapraklar yıkanarak lapa haline getirildiğinde göğüs üstüne yatırıldığında her türlü akciğer hastalığında, yılancık çıbanında kullanılabilir
- Aynı şekilde hazırlanmış lapa moraran ve şişen doku yaralanmalarında kullanılabilir. Bu lapanın etkisi oldukça fazla ve şaşırtıcıdır.
- Çiçek ve yapraklardan hazırlanan buğu, kriz halindeki ve boğuk soluk alma problemlerinde solunarak rahatlama sağlar. Aynı şekilde bu buğu kronik bronşitte de fayda sağlar.
- Ayaklarınız şiştiğinde hazırlanan öksürük otu kaynatılmış su ile ayak banyosu yapabilirsiniz.
